Pomidor (Solanum lycopersicum) jest jednym z warzyw uprawianych w ogrodach włoskich i jest gwiazdą wielu podstawowych potraw z naszych tradycji kulinarnych, takich jak pizza czy sos do makaronu. Krótko mówiąc, nie możemy obejść się bez tego warzywa.
Byłoby oczywiste, że pomidory zawsze były znane we Włoszech, ale tak nie jest. W rzeczywistości roślina pochodzi z Ameryki Południowej i przybyła do Europy dopiero w 1500 roku. I podobnie jak wszyscy migranci w historii, pomidor również miał ciężkie życie po przybyciu , napotykając nieufność. W naszym kraju to czerwone warzywo rozprzestrzeniło się między 1700 a 1800 rokiem, więc to, co uważamy za kamień węgielny naszego rolnictwa, zostało wprowadzone dopiero kilka wieków temu. To samo stało się z innymi ważnymi warzywami, na przykład ziemniakiem.
Historia pomidora i jego pochodzenie uczy nas, że ogród zawsze był wielokulturowy i otwarty na zanieczyszczenia, które wzbogacają bioróżnorodność w terenie i wachlarz smaków w kuchni. Jeśli jesteś ciekawy, spróbujmy trochę więcej zbadać, odkrywając historię pomidorów .
Pochodzenie rośliny
Pomidor (Solanum lycopersicum) pochodzi z Ameryki Łacińskiej , z pewnością rozwinęła się w klimacie tropikalnym, a zwłaszcza na obszarach, które obecnie odpowiadają stanom Peru i Ekwadoru, skąd została sprowadzona do Meksyku przez Majów, a następnie szeroko stosowana przez Aztekowie. Wydaje się, że wyprodukowali już sos z pomidorami, któremu przypisywali wielkie walory, m.in. także afrodyzjak. Oryginalne pomidory z pewnością nie były tymi, które dziś spotykamy w naszych ogrodach: cieszymy się owocami długiej selekcji, realizowanej od wieków przez rolników z różnych epok, począwszy od Azteków. Co więcej, różnorodność klimatyczna również przyczyniła się do transformacji.
Pierwszy dziki pomidor był żółtawy, a nie czerwony, z pewnością będzie charakteryzował się mniejszymi i mniejszymi owocami, na pewno nie tak jak obecne odmiany, które są obładowane tak dużą ilością owoców, że wymagają palików do podtrzymywania gałęzi. Nie wyprodukował nawet regularnych klastrów, jak w pomidorach koktajlowych, które są wynikiem selekcji laboratoryjnych przeprowadzonych przez firmę nasienniczą w Izraelu.
Pochodzenie nazwy: etymologia pomidora
Badając historię warzyw, warto wziąć pod uwagę etymologię i dowiedzieć się, pod jakimi nazwami zostało nazwane i skąd pochodzą te terminy.
Zacznijmy od naukowej nazwy „Solanum lycopersicum” . Pierwsza część „solanum” jest oznaczeniem rodzaju: w rzeczywistości pomidory są roślinami psiankowatymi, a znaczenie solanum oznacza „łagodzić” lub „leczyć” i odnosi się do właściwości leczniczych przypisywanych dawniej roślinom tego gatunku. Zabawne jest to, że atrybut lycopersicum, który identyfikuje pomidora, ma zamiast tego odwrotne znaczenie. Dosłownie oznacza „łowienie wilka” (z likosów i okoni): uznano, że jest to szkodliwe, dlatego uważano, że dobrym pomysłem jest karmienie go wilkami. Z tej nazwy możemy również poznać dwie osobliwe substancje zawarte w owocu: solaninę i likopen. Jednak to substancje wzięły swoją nazwę od warzyw, a nie odwrotnie.
Z drugiej strony, obecny termin jest łatwy do zrozumienia: wystarczy rozbić słowo „pomidor” na „ złote jabłko ”. Pomidory były pierwotnie koloru żółtego i zachowały pochlebne porównanie ze złotem przynajmniej w nazwie, nawet jeśli selekcja odmianowa na przestrzeni wieków sprawiła, że warzywo było czerwone. Nie jest to jedyne warzywo, które radykalnie zmieniło kolor: marchewki były pierwotnie fioletowe. Nawiązanie do piękna owoców nie jest przypadkowe, to nazwa ukuta we Francji w XVIII wieku, kiedy pomidory były hodowane jako gatunek ozdobny.
Wreszcie, angielska nazwa „pomidor” i analogiczne „tomate” używane również w języku francuskim, hiszpańskim i portugalskim to słowa, które wywodzą się bezpośrednio od imienia rośliny: „xitomatl”, używanej przez Azteków. Dla nich termin „tomatl” oznaczał wiele roślin o soczystych owocach i bogatych w wodę, a xi-tomatl to nasza solanum licopersicum.
Pojawienie się pomidorów w Europie
Lądowanie pomidorów na starym kontynencie miało miejsce w 1540 roku w Hiszpanii dzięki znanemu odkrywcy Cortésowi. W oczach Europejczyków roślina pochodząca z obu Ameryk była podobna do znanego już i trującego gatunku solanum nigrum (psiankowatych). Wierzono przez skojarzenie, że nawet pomidor nie jest jadalny. Prawdopodobnie nie była to tylko kwestia niewiedzy: w przeszłości pomidory mogły mieć wyższą zawartość solaniny, dlatego owoce, jeśli nie toksyczne, są trudne do strawienia. Roślina została później ulepszona pod względem jakości, a także estetyki, już w 1572 roku wspomina się o czerwonych pomidorach.
Chociaż nie doceniane z kulinarnego punktu widzenia, pomidory miały zastosowanie w celach dekoracyjnych : pokazywanie egzotycznych roślin było powodem do dumy szlachty, zwłaszcza we Francji, gdzie warzywo to zostało zasadzone w parku pałacu wersalskiego na dumę króla słońca. .
Na starym kontynencie osiągnięcie znacznego spożycia pomidorów zajęło dwa stulecia: aż do 1700 roku ogólna nieufność uniemożliwiała rozprzestrzenianie się warzyw. Głód XIX wieku był silną zachętą do poszukiwania nowej żywności, co pozwoliło odkryć bogactwo odżywcze pomidorów.
Pomidory we Włoszech
Pomidor przybył do Włoch wkrótce po przybyciu do Hiszpanii, ponieważ Hiszpanie posiadali posiadłości w naszym kraju i mieli doskonałe stosunki z różnymi władzami i imperium Burbonów. Przybycie do Florencji koszyka pomidorów na dwór Lorenza Wspaniałego datuje się na 1548 rok. Jednak nawet we Włoszech pomidory doświadczały długiego okresu nieufności. Będąc krajem podzielonym na księstwa i zwierzchności, nowe warzywa docierały tu i ówdzie w sposób niejednorodny, docierając nie do wszystkich obszarów.
Nasz klimat sprzyja tej uprawie, więc w porównaniu do innych krajów europejskich szybciej przyswajamy pomidory w naszej kuchni. W południowych Włoszech pierwsze eksperymenty kulinarne rozpoczęły się stosunkowo wcześnie, zwłaszcza na Sycylii i w Kampanii . Silnym impulsem do rozpowszechnienia pomidorów było przedsięwzięcie tysiąca Garibaldiego , który przemierzył całe Włochy, szerząc zainteresowanie pomidorami nawet na północy.
Historia pomidorów we Włoszech to opowieść złożona z wielu małych lokalnych opowieści , ciekawie jest również zbadanie pochodzenia niektórych słynnych odmian pomidorów. Nie jest to proste i często nie ma dowodów, które pozwalają nam prześledzić dokładne pochodzenie danej odmiany, niektóre pomidory, np. Serduszka wołowe, były uprawiane w różnych miejscach i nie jest możliwe odtworzenie ich genealogii. Poniżej powiem ci, skąd pochodzą dwie odmiany: jedna jest bardzo stara, a druga zdecydowanie nowsza.
Początki pomidorów San Marzano
Odmiana San Marzano to z pewnością jeden z najbardziej znanych rodzajów sosów pomidorowych, pochodzi z małego miasteczka w Kampanii San Marzano sul Sarno, gdzie został zasiany po raz pierwszy. Mówi się, że ziarno było darem pochodzącym bezpośrednio od wicekróla Peru w 1770 roku, przeznaczonym dla królestwa Neapolu.
Oryginalna odmiana San Marzano wymarła, zdziesiątkowana przez choroby wirusowe, dziś niektóre odmiany są odporne, zachowując część dziedzictwa genetycznego i są dopuszczone do produkcji pomidorów DOP. Jest to jednak odmiana pomidora o bardzo starych korzeniach, choć z pewnością ewoluowała i zmieniała się na przestrzeni wieków. Kto wie, ile różnic między sosem pomidorowym azteckim a dzisiejszym sosem San Marzano.
Historia pomidorków koktajlowych Pachino
Jeśli San Marzano jest starodawną odmianą, pochodzącą sprzed XIX wieku, to z drugiej strony pomidory koktajlowe Pachino powstały w znacznie późniejszych latach i są odmianami opracowanymi w laboratorium.
Pachino to sycylijskie miasto, ze szczególnie zachęcającym klimatem do uprawy pomidorów, tutaj w 1989 roku izraelska firma nasienna przyniosła kilka nowych odmian o nazwie Noemi i Rita, w tym małe pomidory, w przypadku klastra Rita. Słynny pomidor Pachino pochodzi z izraelskiej odmiany rita. Pomidor koktajlowy jest dziś jedną z najpopularniejszych odmian pomidorów.
Czy ten artykuł był pomocny? Zostaw komentarz.
Jeśli chcesz być na bieżąco, możesz zapisać się do newslettera Orto Da Coltivare lub poszukać go na Facebooku i Instagramie.
